کتاب با هم اندیشیدن راز گفتگو
کتاب «با هم اندیشیدن، راز گفتگو» نوشتۀ مارتینا هرتکه مایر و یوهانس هارتکه مایر و ل. فریمن دوریتی به ترجمۀ دلنشین و روان فاطمه صدرعاملی (طباطبایی) از انتشارات مؤسسۀ اطلاعات، کتابی ارزشمند و دربرگیرندۀ نکته‌ها و روش‌های صحیح گفت‌وگو است.
کتاب به‌گونه‌ای نگاشته شده که نه‌تنها می‌تواند مورد استفادۀ نخبگان و اندیشمندان قرار گیرد، بلکه مردم عادی و اهل مطالعه به‌راحتی می‌توانند با متن آن ارتباط برقرار کنند و آن را در زندگی روزمره و خانوادگیِ خود اجرا سازند.
کتاب سرشار از مثال‌های ساده و کاربردی است که به‌طور واقعی رخ داده است و می‌تواند الگو و نمونه‌های قدرتمندی برای ما باشد.
کتاب در ۱۱ فصل سعی دارد به پرسش‌ها و نیازهای خواننده پاسخ بدهد و با الگوهای واقعی خواننده را ترغیب به اجرای روش‌هایی به‌منظور تحقق گفت‌وگو کند.
اگرچه درمورد مشارکت افراد در گفت‌وگو افق‌های روشنی دیده می‌شود، انسان‌ها وارد مرحله‌ای نو از تجربه میان خود شده‌اند و در این راه گام‌های نخست اما بلند برداشته‌اند.
آن‌ها اکنون به‌راحتی پای گفت‌وگو قرار می‌گیرند؛ اما متأسفانه هنوز مواردی اساسی در این گفت‌وگو را رعایت نمی‌کنند و همین امر سبب می‌شود تا گفت‌وگوها به نتیجه نرسد یا آن نتیجۀ مطلوبی که بایستی از این گفت‌وگو به دست آید، کسب نگردد.
در واقع، جامعۀ انسانیِ قرن ما دیگر مشکل پذیرش گفت‌وگو ندارد، بلکه مشکل ناتوانیِ اجرای گفتگوست که نیازمند تمرین و کسب مهارت کافی بر پایۀ دانش است.
در این مسیر ما بایستی به چند نکته توجه کنیم: منظور از گفت‌وگو چیست؟
گفت‌وگو در هر زمینه‌ای دارای چارچوب و ضوابط است. در این راه کارشناسان اجتماعی نیز الگوهای گوناگونی را ارائه داده‌اند که بررسی تمام این الگوها ما را در شناخت بهتر گفتگو بر پایۀ هم‌اندیشی و خرد جمعی یاری می‌رساند.
سطح بعدی گفت‌وگو، شناخت شرط‌های اساسی گفتگوست که باید در گفت‌وگوی سازنده آن‌ها را رعایت کرد. رعایت این شرط‌ها سبب می‌شود که گفت‌وگو در همۀ ابعاد نتیجۀ مثبتی دهد. مهم‌ترین این شرط‌ها در یک نوع دسته‌بندی عبارت‌اند از: موضع یادگیرنده، احترام کامل، آمادگی دریافت و باز بودن ذهن، از دل سخن گفتن، گوش فرا دادن، پرهیز از شتاب، به تعلیق درآوردن فرضیات و ارزبابی‌ها، حمایت خلاق، جویندگی، بر خویشتن خویش ناظر بودن که هریک توضیحاتی جداگانه دارد و موضوعاتی بسیار مهم در هدایت گفت‌وگوست.
پس از فراگیری و رعایت این شرط‌ها می توانیم به مرحلۀ بعد وارد شویم که به روند گفتگو و لایه‌های گوناگون آن معروف است. در روندِ گفت‌وگو، چگونگی شرکت‌جویی و ایجاد علاقه‌مندی سایرین برای شرکت کردن در گفتگو را ایجاد می کنیم و به افراد اجازه می دهیم در گفت‌وگو خلاقیت به وجود بیاورند.
در مرحلۀ بعد به شیوۀ گفت‌وگو می‌پردازیم. این شیوۀ گفت‌وگو بر اساس نوع گفت‌وگو و هدف گفت‌وگو می‌تواند متغیر باشد تا گفت‌وگو توانمند و در یک شبکۀ انسانی به هدف واقعی رهنمون شود. در شیوۀ گفت‌وگو می‌توان بررسی کرد که چه نوع روش گفت‌وگویی برای چه موضوعی جوابگو خواهد بود و ما را به سمت درستی که باعث افزایش گفتگوها و توانشان می‌شود، هدایت می‌کند.
پس از گذراندن و فراگیری دقیق موارد ذکرشده نوبت به اجرای گفتگو در حوزه‌های مختلف می‌رسد. گفت‌وگو در زندگی روزمرۀ اجتماعی، گفت‌وگو در مدرسه، گفت‌وگو در سازمان، گفت‌وگو در سیاست و گفت‌وگوی زیست محیطی. در هرکدام از این حوزه‌ها متغیرهای خاصی وارد گفت‌وگو می‌شوند.
به عنوان مثال، در گفت‌وگوی روزمرۀ اجتماعی صبر و آرامش از همه مهم‌تر است. بزرگ‌‌ترین متغیر گفت‌وگو در مدرسه پرهیز از شتاب‌زدگی و اظهار نظر عجولانه است. در حوزۀ سازمانی، فاصله گرفتن از مکالمات تشنج‌زا مهم‌ترین متغیر است و در سیاست ابتکار و خلاقیت و چیدمان ابتدایی درست گفت‌وگو بسیار اهمیت دارد و در پایان، حوزۀ زیست محیطی گفت‌وگو بیشتر جنبۀ آموزش فراگیر مردمی دارد.
بدین سان با چارچوبی از حرکت به سمت گفت‌وگو آشنا خواهیم شد. اما در مجموع مهم‌ترین متغیری که باعث فاصله گرفتن از گفت‌وگو می‌شود، الگوهای ذهنی و چارچوب‌های ذهنی ماست که اجازه نمی‌دهد به سخنان طرف مقابل خوب گوش بدهیم و ببینیم آیا گفته‌های او بر پایۀ منطقی و درستی استوار است یا خیر. درحالی که از همان مرحلۀ ابتدایی گفت‌وگو در ذهنمان بیشتر درگیر پیش‌داوری‌ها و قضاوت‌های عجولانه و چیدمان تدبیری برای به کرسی نشاندن حرف خودمان هستیم و این‌ها دشمنان و موانع اصلی گفت‌وگوهستند. شکستن این تابوی بزرگ که مانع هر گفت‌وگوی سازنده است به تمرین، خواندن و بررسی تجربه‌های گفت‌وگویی نیاز دارد.
در پایان کتاب، کارگاه گفت‌وگو و تمرین‌های بسیار ساده وجود دارد که شما را به سرعت در اجرای گفت‌وگو در زندگی شخصی و کاری‌تان رهنمون می‌کند.
ترجمۀ سلیس و روان کتاب از هرگونه لغات تخصصی و سنگین در حوزۀ اجتماعی و روانشناسی پرهیز کرده تا مردم عادی نیز بتوانند با زبانی ساده از گفت‌وگو درکی درست بیابند و جرئت یابند آن را در زندگی خود اجرا کنند.(برگرفته ار روزنامۀ اطلاعات با تلخیص و ویرایش)